เพราะสื่อคือทั้งกระบอก(...) และกระบองของสังคม

: ประเทศจีนจำกัดการผลิตซีรี่ย์ที่มีเนื้อหา CEO จอมร้าย แม่ยายใจโหด เพราะส่งผลกระทบต่อสังคม

ปลายเดือนนที่ผ่านมา ฟาน หลินปิง จากเว็บไซต์ sixthtone รายงานว่า สำนักงานวิทยุและโทรทัศน์แห่งชาติจีน กำลังพิจารณาคำสั่งจำกัดรวมถึง “สั่งห้าม” อุตสาหกรรมซีรีย์ในประเทศ ไม่ให้นำเสนอเนื้อหาเกินจริง โดยเฉพาะที่เกี่ยวข้องกับ ผู้บริหารองค์กรที่มีพฤติกรรมโหดเหี้ยมและแม่เลี้ยง แม่ยายใจร้าย เผยเป็นสาเหตุให้เกิดการเกลียดกลัวผู้สูงอายุ ถีบช่องว่างระหว่างวัยจนห่างออกไป จนเพิ่มโอกาสในในการเลือกปฏิบัติ - ทอดทิ้งหญิงสูงวัย

ปัจจุบัน อุตสาหกรรมซีรีย์ของประเทศจีนเติบโตอย่างก้าวกระโดด จนสูงถึง 267% เฉพาะในปีที่ผ่านมาทำเงินให้ทั้งอุตสาหกรรมเกิน 5.1 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (1.7 แสนล้านบาท) และเนื้อหาที่ได้รับความนิยมสูงสุดคือประเภทละครคุณธรรมที่มีเนื้อหาหลากหลาย ซึ่งรวมถึงการเผยแพร่ความ “ร้าย” ของแม่เลี้ยง แม่ยาย และ CEO เจ้าเล่ห์ โดยกระจายไปในทุกแพลตฟอร์มทั้งทีวีซีรีย์ รวมถึงวีดิโอสั้น โดยครองใจกลุ่มผู้ติดตามกลุ่มวัยรุ่นและวัยกลางคนอายุ 21 – 37 ปี แม้บางครั้งบางทีจะมีเนื้อหาเกินเลยจากความเป็นจริงไปมากก็ตาม

นิเวศน์สื่อเหล่านี้กำลังสร้างภาพจำเชิงลบ ทำให้เกิดผลกระทบต่อภาพลักษณ์ของ ผู้บริหารและหญิงสูงวัยเป็นอย่างมาก จนรัฐบาลจีนต้องเฝ้าจับตาและออกมาตรการควบคุม จากรายงานได้อ้างถึงบทสัมภาษณ์ ซู ยวนเจี๋ย นักศึกษามหาวิทยาลัยเฉิงตู ซึ่งศึกษาเรื่องนี้ เธอระบุว่า “จากสถานการณ์ปัจจุบัน จำเป็นต้องหาตรงกลางระหว่างข้อเท็จจริงและการผลิตสื่อเพื่อความบันเทิงแล้วเป็นการสร้างภาพจำเชิงลบให้กับกลุ่มคนต่าง ๆ โดยเฉพาะการทำให้เกิดความขยาดกลัวและไม่ให้ความเคารพต่อกลุ่มหญิงสูงวัยโดยไม่จำเป็น”

สถานการณ์ดังกล่าวแสดงให้เห็นว่า “อิทธิพล” จากการทำงานสื่อมวลชนทุกแขนง ล้วนมีผลกระทบต่อการ สร้าง/ทำลาย หรือกำหนดวิถีทัศนคติของคนในสังคมเป็นอย่างมาก เข้ากับวลีที่ว่าสื่อคือ “กระบอกเสียง” ของสังคม แต่ปัจจุบันอาจไม่เป็นเช่นนั้น เพราะสื่ออาจคือ “กระบอง” ที่จะคอยฟาดฟันให้คนหันหน้ามาเกลียดขี้หน้าและโบยตีกลุ่มคนที่ถูกสื่อนำมาฉายซ้ำภาพจำเชิงลบ เช่น กลุ่มผู้ใช้สารเสพติด พฤติกรรมเชิงลบของกลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศ กลุ่มผู้มีปัญหาสุขภาพจิต

แน่นอนว่า สื่อคือองค์ประกอบของสังคมที่ต้องปราศจากการ “ควบคุม” แต่หากสื่อคือต้นเหตุของการสร้างความเกลียดกลัวในสังคมเสียเอง ตั้งตนเป็นต้นธารของการเลือกปฏิบัติโดยไม่แยแสผลกระทบของสังคมแล้ว ... ใครจะมีหน้าที่คอยบอกหรือทำให้เขารู้ตัว ? หรือจำเป็นต้องปล่อยผ่านเพราะการเป็น “สื่อมวลชน” กลายเป็นชนชั้นพิเศษของสังคมไปเสียแล้ว ?