ชวนรู้จัก “ห้องบริโภคยาเสพติด” วิธี ‘ปกป้อง’ ผู้เสพยาฯ ที่ได้ประสิทธิภาพสูงกว่า ‘ปราบปราม’ หลายเท่า

ในประเทศเยอรมนี แคนาดา เดนมาร์ก สหราชอาณาจักร และอีกหลายประเทศ มี “ห้องบริโภคยาเสพติด” หรือ Drug Consumption Rooms: DCRsอยู่ภายใต้การดูแลของสาธารณสุขและการแพทย์ รองรับผู้ใช้ยาเสพติดโดยเฉพาะ

พื้นที่ห้องหรืออาคารจะถูกออกแบบให้เหมาะสมสำหรับการบริโภคยาเสพติดอย่างปลอดภัย มอบอุปกรณ์ที่สะอาด ให้ความรู้เรื่องยาเสพติดกับผู้เสพ มีแพทย์คอยดูแลให้คำแนะนำ พื้นที่เช่นนี้เกิดขึ้นเพราะตลอดมาผู้เสพส่วนมากต้องพึ่งพายาเสพติดผิดกฎหมาย คอยหลบซ่อนจากกระบวนการทางกฎหมาย

แนวคิดห้องบริโภคยาเสพติด อาจฟังดูแปลกประหลาดมากในประเทศไทยที่ปราบปรามอย่างรุนแรงภายใต้วิธีคิด “ขจัดสิ้นยาเสพติด” มาโดยตลอด ทว่าในสายตาของหลายประเทศทั่วโลกกลับมองว่า ผู้ใช้ยาเสพติดอาจไม่ใช่อาชญากรเสมอไป พวกเขาจึงไม่ควรถูกเหมารวมว่าเป็นอันตรายต่อสังคม แต่ผู้เสพคือผู้ป่วย และมีส่วนหนึ่งที่จำเป็นต้องเข้ารับการรักษา

ดังที่หน่วยงาน United Nations Office on Drugs and Crime: UNODC UNODC ระบุไว้ว่า มีเพียง 10% ของผู้ใช้ยาเสพติดทั่วโลกที่จำเป็นต้องบำบัดต่อเนื่อง พวกเขาที่เหลือไม่จำเป็นต้องเข้าบำบัดก็สามารถใช้ชีวิตตามปกติได้

ด้วยวิธีคิดเช่นนี้ ห้องบริโภคยาเสพติด หรือ DCRs ตามคำแนะนำขององค์การอนามัยโลกจึงถือกำเนิดขึ้นมา เพื่อช่วยดึงเอาเรื่องยาเสพติดขึ้นมาไว้บนดิน ให้ประชาชนได้รับความรู้ในการเสพยาอย่างปลอดภัยไปพร้อม ๆ กับการบำบัดรักษา ลดอันตรายจากการใช้ยา สามารถรักษาสุขภาพและชีวิตเอาไว้ได้

แน่นอนว่า ในช่วงแรก วิธีนี้ได้รับเสียงโต้แย้งไม่น้อย แต่หลังจาก DCRs พัฒนาขึ้นมาได้สักระยะ พวกเขาพบว่า ภายในพื้นที่ที่ได้ออกแบบอย่างละเอียดอ่อน และปลอดภัยจากการดูแลโดยแพทย์และสาธารณสุขสามารถช่วยเหลือประชาชนได้ DCRs ช่วยลดความเสี่ยงจากการใช้ยาเกินขนาด ลดการก่ออาชญากรรม ลดความเครียดและความทุกข์ทรมานทางจิตใจจากใช้ยา บำบัดผู้เสพที่จำเป็นต้องได้รับการเยียวยา

เมื่อผลลัพธ์ออกมาแบบนี้ หลายหน่วยงานทั้งระดับรัฐและท้องถิ่นในหลายประเทศดังกล่าว จึงสร้างความร่วมมือที่ดีต่อกันพัฒนา DCRs ให้ประชาชนสามารถเข้าถึงได้เรื่อยมา

ขณะที่ประเทศไทย มุมมองผ่านสื่อ ข่าวสาร โฆษณา ละครทีวี และวิธีการจัดการผู้ใช้ยาเสพติดของภาครัฐ แสดงออกอย่างรุนแรงมาโดยตลอด ราวกับผู้เสพทุกคนคืออาชญากร และหลายครั้งเหมือนพวกเขาไม่ใช่มนุษย์เท่ากันกับเรา ทำให้เราเคยชินกับภาพเหล่านั้นด้วยซ้ำ

เมื่อห้องบริโภคยาเสพติดได้พิสูจน์ตัวเองแล้วว่า ปัญหานี้สามารถแก้ไขได้อย่างใจเย็น ไม่ด่วนตัดสิน ลองใช้วิธีปกป้องพวกเขาบนพื้นฐานด้านสิทธิมนุษยชนแทน หลังล้มเหลวมาหลายต่อหลายครั้ง ทำไมประเทศไทยจะไม่ควรลองเปิดโอกาสให้ตัวเองได้พัฒนาศักยภาพด้านสาธารณสุขในรูปแบบนี้ดู ?